ارگان های حاکمیتی اسپانیا
سازمانهای حکومتی اسپانیا
قوه مقنّنه اسپانیا
مطابق قانون اساسي مصوب سال 1978 قوه مقننه متشكل از كنـگره نماينـدگان و مجلس سنـا است. مجلس نمايندگان اسپانيا 350 کرسي و مجلس سناي اين کشور266 ; کرسي دارد. دوره فعاليت اعضاي مجلسين فوق چهار سـال است. ولي در صورت درخواسـت نخست وزير و موافـقت پادشـاه (از لحاظ تشريفاتي)، مجلسين قبل از اتمام دوره چهارسـالـه منحل و انتخابات زودرس (ظرف30 الي60 روز) برگزار خواهـد گرديد. رئيس دولت در صـورتي كـه مورد استيضـاح واقع شده باشد، نمي تواند متقاضي انحلال كنگره و سنا باشد.
درصورت تصويب استيضاح توسط مجلس، رئيس دولت بايد استعفاي خود را به پادشاه ارائه نمايد و نامزد حزبي كه استيضاح را مطرح ساخته مامور تشكيل دولت مي شود. انحلال كنـگره نمايندگان و سنـا بايد هم زمان باشـد و انتخاب نمايندگان جديد دو مجلس نيز بايد همزمان صورت گيرد. مجلسين بايد حـداكثر تا 25 روز پس از انجام انتخابـات، اوليـن جلســه خود در دوره جديـد قانونگـذاري را برگزار نمايند. انحـلال مجلسين تا يك سـال پس از انحلال قبلي ممكن نيست.
در فاصله بين دو دوره قانونگذاري، اعـم از اينكه دوره قبلي در مهلت مقرر خـاتمه يافته و يا پيش از موعد منحل شده باشد، هيئت دائمـي كنـگره با حداقل 21عضــو براي هريـك از مجلسين كه به نسبت تعداد كرسي هاي هريك از احزاب در دوره پايان يافتـه و يا منحل شده كنگره نمايندگان و سنا از بين آنان انتخاب مـي شوند، به سرپرستي رئيس كنگره تشكيل مي شود تا در شرايط اضطراري، نسبت بـــه تصـويب لوايح فوري دولت (همانند كنگره) عمل نمايد.
اعضاء هيئت دولت (مركزي) درعين حال مي توانند عضوكنـگره نماينـدگان نيز باشنـد و معمولا نيز به همين ترتيب است در حال حاضر تقريبا همه اعضاي قوه مجريه، عضو قوه مقننه نيز مي باشند و در رأي گيريهاي عمده شركت مي كنند. ولي عضـويت هم زمان در اين كنگره و مجالس محلي ايالات مجاز نيست. تصـويب، اصـلاح و حذف قوانين مهم نياز به راًي اكثريت مطلق كنگره نمايندگان دارد.
كنگره نمايندگان و سنا اجلاس خود را در طول سال در دو دوره (از ماه سپتـامبر لغايت دسـامبـر و از فوريه تا ژوئن) برگزار مي كنند. اجلاس فـوق العاده مجلسين بنـا بـه درخواسـت دولت و يا اكثريت مطلق هر يك ازمجلسين برگزار مي شود.
كنگره نمايندگان اسپانیا
طبق قانون اساسي اسپانيا، کنگره نمايندگان در قانون گذاري بر مجلس سنا رجحان دارد. هر لايحه اي که در کنگره نمايندگان به تصويب مي رسد براي تصويب به مجلس سنا فرستاده مي شود در صورت عدم تصويب در سنا، مجددا به مجلس ارجاع داده مي شود و اين موضوع تا سه بار تكرار مي شود و در نهايت لايحه مذکور طبق نظر کنگره نمايندگان براي امضا پادشاه ارسال و پس از امضا به نهادهاي دولتي ابلاغ مي شود.
كميسيونها :
اعضاي كميسيون هاي متشكل از نمايندگان احزاب و گروههاي سياسي مختلف در مجلس نمايندگان مي باشند. تعداد اعضاي هر كميسيون متفاوت است. به اين ترتيب كه هر حزب مهم و يا بلوك سياسي متشكل از چند حزب كوچك حتما يك نماينده بعنوان سخنگوي آن حزب يا بلوك در كميسيون دارد. كميسيون هاي كنگره بر دو نوع هستند. الف) دائمي و ب ) غيردائمي .
كميسيون هاي دائمي كنگره عبارتند از : قانون اساسي، امور خارجه، دادگستري، امور داخلي ، دفاع، اقتصاد و دارائي، بودجه، توسعه، آموزش و سياست هاي اجتماعي، كار و مهاجرت، صنايع؛ توريسم و تجارت، محيط زيست، كشاورزي و ماهيگيري ، دواير دولتي، فرهنگي، بهداشت و مصرف، مسكن، علوم و نوآوري، برابر و همكاري هاي بين المللي براي توسعه. حداقل اعضاي هر كميسيون دائمي 21 نفر است.
كميسيون هاي غيردائمي، به درخواست و تصويب صحن علني كنگره براي بررسي موضوع خاص و مدت زمان مشخصي تشكيل و سپس منحل مي شوند.
رئيس مجلس نمايندگان اسپانیا
رئيس مجلس نمايندگان با رأي اكثريت نمايندگان مجلس و براي يك دوره چهار ساله انتخاب مي شود. وي علاوه بر رياست مجلس نمايندگان، رياست كل كنگره متشكل از دو مجلس و وظیفه نظارت بر حسن اجراي وظايف همه كميسيون ها را نيز برعهده دارد.
هيأت رئيسه :
متشكل از 4 نائب رئيس و 4 منشي توسط گروههاي غالب پارلماني انتخاب مي شوند. معمولا تقسيم بندي هيأت رئيسه به گونه اي است كه در بين نواب رئيس و منشي ها از اعضاي مهم ترين حزب مخالف نيز حضور داشته باشند.
وظايف مهم مجلس نمايندگان اسپانیا
1- تعيين نخست وزير و اعضاي قوه مجريه و كنترل مرتب اقدامات آن قوه.(شايان ذكر است كه دربار اول رأي گيري، نخست وزير بايد با رأي قاطع مجلس نمايندگان انتخاب شود ودرصورت عدم موفقيت، 48 ساعت بعد با اكثريت نسبي انتخاب و به پادشاه معرفي مي گردد).
2- تصويب لوايح و قوانين : نقش اصلي در تصويب قوانین و همچنین نظر نهایی در خصوص لوايحي كه به هر دليل توسط سنا وتو شده است. در اين صورت مجلس نمايندگان مي تواند با تصويب اكثريت قاطع نمايندگان، لايحه مزبور را براي توشيح به نزد پادشاه ارسال نمايد ( مثال بارز آن، بودجه سال 2009 كشور می باشد).
3- برداشتن اعتماد خود از دولت و منحل نمودن آن.
مجلس سنا
نقش درجه دومي در تصويب قوانين در كل كنگره را بر عهده دارد. اين مجلس بيشتر نمايانگر نظرات ايالتهاي مختلف است.
قوه قضائيه اسپانیا
رياست قوه قضائيه بر عهده شوراي عمومي آن است. رئيس ديوانعالي كشور، رياست شورا را نيز برعهـده دارد. از بيست عضـو اين شـورا، دوازده نفـر از بيـن نامزدهاي معرفي شده از سوي قضات، چهار نفر از سـوي كنـگره نماينـدگان و چهار نفر از ســوي سنـا انتخاب مي شوند. اين انتخاب منـوط بـه كسب سه پنجم آراء نمايندگان هر يك از مجالس است. منتخبين مجالس نيز از ميان وكـلاء و قضـات با بيش از 15 سال تجربه شغلي مي باشند. انتخاب پيچيده قضات شوراي عالي، احزاب عمده كشور را ناگزيربه مذاكره و رسيدن به توافق براي انتخاب 8 نفر باقيمانده توسط قوه مقننه مي نمايد. نكته مهم درآن است كه اكثريت مطلق اعضاي شوراي عالي قضات توسط خود قضات انتخاب مي شوند.مدت عضويت در اين شـورا پنج سال است. اعضـاء شورا پس از تعييـن و انتخـاب بـه پادشـاه معرفي مي شوند و وي احكام مربوطه را امضـاء مي نمايد. دادستـان كل كشور نيز پس از تصويب هيئت دولت توسط پادشـاه منصوب مي گردد.